Teoria narodu według Jana Karola Kochanowskiego

Grażyna Szumera

Jan Karol Kochanowski, polski filozof i historyk, żyjący na przełomie XIX i XX wieku, został już niemal zapomniany. Tylko dwie jego prace, tj. Tłum i jego przewódcy wydane w 1906 roku i Echa prawieku i błyskawice praw dziejowych na tle teraŸniejszooeci1, odbiły się większym echem zarówno w kraju jak i zagranicą. W filozofii polskiej jest jednym z autorów wzmiankowanych co najwyżej przez historyków dyscypliny. Należy do myślicieli niemal zupełnie zapomnianych, a autorzy, którzy interesowali się jego poglądami przyznają, że istniejące informacje biograficzne są „zarazem zbyt skąpe”. Stąd w przedstawionej pracy starałam się przybliżyć postać Kochanowskiego, którego poglądy zasługuj ą na uwagę jako fakt historyczny, bez którego dzieje polskiej filozofii i socjologii nie są kompletne. Myśl Kochanowskiego wykazuje wiele wspólnych cech z założeniami psychologizmu i socjologizmu, choć ten pierwszy na pewno był mu bliższy. Można spotkać u tego myśliciela wątki, dla których inspiracją była refleksja nad tłumem Gustava Le Bona, teoria podboju Lestera F. Warda, psychologizm historyczny Karla Lamprechta, naturalizm Ludwika Gumplowicza, teoria resentymentu Fryderyka Nietzschego. Niniejszy artykuł stanowi próbę rekonstrukcji i analizy wybranych poglądów Kochanowskiego odnoszących się do filozofii dziejów i psychologii narodów.

Słowa kluczowe: Kochanowski · nacjonalizm · psychologizm

Grażyna  Szumera — dr, adiunkt w Zakładzie Filozofii w Polsce Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.   »  

Pismo założone przez Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę i Jana Garewicza ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r.

Instytut Filozofii i Socjologii PAN Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei Bibliografia Filozofii Polskiej The Interlocutor Wydawnictwo IFiS PAN Polskie Towarzystwo Filozoficzne
© Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 1957-2010.