Rozwój kultury a emocje. Wokół filozofii kultury Leona Petrażyckiego

Grzegorz Pyszczek

Pobudką do napisania tego artykułu było zetknięcie się z koncepcją będącą w pewien sposób polemiką z dosyć jeszcze powszechną w nauce i filozofii postawą wobec zagadnień emocji i uczuć. Postawę tą charakteryzuje przede wszystkim to, iż po pierwsze, emocje i uczucia są tu z reguły widziane jako zjawisko dotyczące indywiduum. Wszelkie aspekty zbiorowe, społeczne emocji i uczuć są niedostrzegane albo przesuwane na dalszy plan. Po drugie zaś, emocja lub uczucia są tu z reguły rozumiane jako zjawiska mało autonomiczne, wręcz instrumentalne wobec innych procesów psychicznych.

Mimo iż tak zarysowany paradygmat myślenia o emocjach i uczuciach jest współcześnie nieustannie podważany, to wciąż rzadkie są jednak koncepcje, które miałyby ambicje stworzenia alternatywnego, spójnego spojrzenia na te zagadnienia.

Do tego typu koncepcji należy na pewno koncepcja Leona Petrażyckiego, polskiego filozofa, socjologa, teoretyka prawa (1867–1931). […]

W pierwszej części artykułu postaram się zrekapitulować podstawy koncepcji rozwoju społecznego i kulturowego głoszonej przez polskiego filozofa. W następnych dwóch częściach przedstawię dwa mechanizmy rozwoju kultury i społeczeństwa, które można napotkać jako przedmiot refleksji Petrażyckiego.

Słowa kluczowe: Petrażycki · kultura · emocje

Pismo założone przez Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę i Jana Garewicza ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r.

Instytut Filozofii i Socjologii PAN Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei Bibliografia Filozofii Polskiej The Interlocutor Wydawnictwo IFiS PAN Polskie Towarzystwo Filozoficzne
© Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 1957-2010.