Platon twórcą klasycznej koncepcji prawdy

Dariusz Piętka

Artykuł pokazuje, że zasługi Platona w zakresie uchwycenia i zdeterminowania pojęcia prawdy są nieocenione. Podstawowe zręby klasycznej koncepcji sformułował właśnie on. Definicja semantyczna Alfreda Tarskiego, która unika wielu problemów filozoficznych będących podstawą do negowania klasycznej definicji prawdy, czerpie z definicji Arystotelesa. Jednak, jak się okazuje, definicja podana przez Stagirytę pochodzi od Platona i została jedynie w nieznacznym stopniu przeformułowana. Każe to właśnie Platona uznać za twórcę klasycznej koncepcji prawdy. Nie jest oczywiście tak, że posiadał on ścisły i ostateczny pogląd na tę sprawę, a świadczą o tym choćby niezadowalające ostatecznie rozwiązania dotyczące fałszu. Nawet w Sofiście – dialogu, który zdawałoby się, najpełniej i najbardziej dojrzale traktuje problem, podana definicja i rozstrzygnięcia semantyczne, teoretycznie nie rozwiązują (pozornej zresztą) sprzeczności związanej z wypowiadaniem czegoś, czego nie ma. W wyniku przeprowadzonych analiz okazuje się, że intuicje Platońskie od razu umieściły pojęcia prawdy i fałszu w dziedzinie relacji semantycznych. Uwzględnia się również osobę – użytkownika języka – która wypowiada sądy. W tym kontekście Platon mocno zaznacza, że przekonania są czymś różnym od obiektywnej prawdy i obiektywnego fałszu. Być przekonanym o tym, że jest tak a tak, nie znaczy, że tak a tak jest. Ma więc wyczucie odmienności relacji semantycznych i pragmatycznych. Analiza pojęć prawdy i fałszu wydaje się o tyle istotna, że mamy do czynienia z rodzeniem się w filozofii Platona naukowej świadomości logicznej i epistemologicznej w kręgu kultury śródziemnomorskiej.

Słowa kluczowe: Platon · Arystoteles · Tarski · prawda

Dariusz Piętka — dr, adiunkt w katedrze Metafizyki UKSW w Warszawie. Kierunki badań:  zastosowania logiki do metafizyki (w szczególności: zagadnienie przyczynowości, zagadnienie analogii), ontologia formalna, metodologia metafizyki, filozofia starożytna (szczególnie ontologia Parmenidesa, Platona, Arystotelesa).   »  

Pismo założone przez Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę i Jana Garewicza ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r.

Instytut Filozofii i Socjologii PAN Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei Bibliografia Filozofii Polskiej The Interlocutor Wydawnictwo IFiS PAN Polskie Towarzystwo Filozoficzne
© Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 1957-2010.