Anaxagoras and human rationality

Adam Drozdek

W systemie Anaksagorasa kosmiczny Umysł jest jeden, niepodzielny i niezmienny, a zatem nie można go podzielić na jednostkowe umysły obecne w żywych istotach. Ten sam Umysł jest w każdej istocie żywej. Dusza jednak jest bytem jednostkowym – każda istota żywa posiada swoją duszę. Umysł przejawia się w istotach żywych nie jako dusza, lecz poprzez duszę. Umysł musi być nieustannie obecny w indywidualnej duszy, by ta była zdolna do myślenia. W tym tylko sensie potencjalna zdolność poznawcza duszy zwana być może indywidualnym umysłem. Dla człowieka istnieje tylko obecne życie, chociaż człowiek stanowi szczyt hierarchii istot żywych. Umysł zdaje się czynić człowieka istotą żywą i poznającą, by ten podziwiał dzieło Umysłu – porządek i harmonię świata. I na tym kończy się kosmiczna rola człowieka.

Słowa kluczowe: Anaksagoras · kosmiczy umysł · dusza · filozofia presokratyczna