Wyobrażeniowa poetyka zła w utworach Voltaire’a

Joanna Ziobrowska

W swych obrazach „światka jaki się toczy”, Voltaire obnaża problem zła posługując się kategorią mimesis i swoiście dookreśloną ironią. Krzyk, niepokój, zadziwienie wobec tego „skandalu dla filozofii” znajdują swe odbicie w polemice z Leibnizem. Spektakl zła rozgrywa się w postaciach symbolicznej karykatury marionetek Voltaire’a, by w efekcie przeciwstawić ontologiczny ciężar zła filozoficznym spekulacjom. Mechaniczność opisów, deformacja postaci, groteskowe konfrontowanie szczęśliwych i nieszczęśliwych sytuacji towarzyszące „obsesyjnym metaforom” stanowią „estetykę brzydoty”, której atrakcyjność zdaje się odsłaniać mit Voltaire’a. Jego „obsesyjne metafory” zła i styl negujący rzeczywistość, świat i człowieka szkicują teatr nihilizmu i beznadziei, w którym Voltaire współcierpi ze swymi aktorami. Tragizm i komizm bratają się w oksymoronie ironii – stanu ducha – pod której maską autor skrywa tajniki swej wyobraźni.

Słowa kluczowe: poetyka · zło · ironia · metafory obsesyjne · Voltaire

Joanna Ziobrowska – doktor Literatury Francuskiej. W trakcie studiów na Uniwersytecie Sorbona aktywnie uczestniczyła w seminariach organizowanych przez Ośrodek Badań Języka i Literatury Francuskiej XVII i XVIIIw. (CELLF) i redagowała analityczną bibliografię dzieł krytycznych Voltaire’a. Aktualnie wykłada literaturę i historię Francji oraz uczy języka francuskiego na Uniwersytecie Zielonogórskim. Ponadto otworzyła przewód habilitacyjny na Sorbonie; Jej badania dotyczą poetyki obrazu Innego w literaturze Oświecenia Francuskiego oraz literatury ustnej krajów Afryki.   »  

Pismo założone przez Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę i Jana Garewicza ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r.

Instytut Filozofii i Socjologii PAN Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei Bibliografia Filozofii Polskiej The Interlocutor Wydawnictwo IFiS PAN Polskie Towarzystwo Filozoficzne
© Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 1957-2010.