Artykuł jest próbą analizy i interpretacji książki Hansa Blumenberga Pasja według Mateusza, wydanej w roku 1988. Wbrew swemu tytułowi ten obszerny esej nie jest komentarzem do sławnej Pasji Bacha, choć często do dzieła tego nawiązuje. Pasja Blumenberga wydaje się raczej swoistą rozprawą teologiczną, opowiadającą o dobrowolnej śmierci Boga. Jej treść najkrócej ujął Paul Behrenberg: „Stworzenie jako grzech Boga pociąga za sobą Pasję Syna, w której umiera także Ojciec”. Blumenberg konstruuje przy tym pewną formułę „teologii ostatniej”, której zadaniem ma być wyprawienie pogrzebu chrześcijańskiemu Bogu i chrześcijaństwu europejskiemu. Podąża tu śladem Franza Overbecka, myśliciela, który wywarł na niego istotny wpływ (odwołuje się do niego również w Prawowitości epoki nowożytnej), a który tak właśnie definiował rolę teologii. Nie wydaje się przy tym słuszne postrzeganie Pasji Blumenebrga w kategoriach Freudowskiej „pracy żałoby”, jak czynią to niektórzy komentatorzy. Pasja bowiem, choć utrzymana w konwencji eseju teologicznego, daje się zarazem – przez obecność silnych akcentów ironicznych – interpretować jako pastisz traktatów teologicznych.
Zatorski-58 |
Słowa kluczowe: Blumenberg · Pasja św. Mateusza · Overbeck · teologia · śmierć Boga
Pismo założone przez Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę i Jana Garewicza ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r.