Bóg zawiódł. „Dziecinna” teologia Pasji według Mateusza Hansa Blumenberga

Tadeusz Zatorski

Artykuł jest próbą analizy i interpretacji książki Hansa Blumenberga Pasja według Mateusza, wydanej w roku 1988. Wbrew swemu tytułowi ten obszerny esej nie jest komentarzem do sławnej Pasji Bacha, choć często do dzieła tego nawiązuje. Pasja Blumenberga wydaje się raczej swoistą rozprawą teologiczną, opowiadającą o dobrowolnej śmierci Boga. Jej treść najkrócej ujął Paul Behrenberg: „Stworzenie jako grzech Boga pociąga za sobą Pasję Syna, w której umiera także Ojciec”. Blumenberg konstruuje przy tym pewną formułę „teologii ostatniej”, której zadaniem ma być wyprawienie pogrzebu chrześcijańskiemu Bogu i chrześcijaństwu europejskiemu. Podąża tu śladem Franza Overbecka, myśliciela, który wywarł na niego istotny wpływ (odwołuje się do niego również w Prawowitości epoki nowożytnej),  a który tak właśnie definiował rolę teologii. Nie wydaje się przy tym słuszne postrzeganie Pasji Blumenebrga w kategoriach Freudowskiej „pracy żałoby”, jak czynią to niektórzy komentatorzy. Pasja bowiem, choć utrzymana w konwencji eseju teologicznego, daje się zarazem – przez obecność silnych akcentów ironicznych – interpretować jako pastisz traktatów teologicznych.

Zatorski-58

Słowa kluczowe: Blumenberg · Pasja św. Mateusza · Overbeck · teologia · śmierć Boga

Tadeusz Zatorski – dr, germanista, tłumacz (tłumaczył m.in. Bruliony Georga Christopha Lichtenberga i Filozofię oświecenia Ernsta Cassirera). W 2011 roku wydał tom przekładów Goethego oraz szkiców o jego poezji i filozofii, zatytułowany Goethe mniej znany.   »  

Pismo założone przez Leszka Kołakowskiego, Bronisława Baczkę i Jana Garewicza ukazuje się nieprzerwanie od 1957 r.

Instytut Filozofii i Socjologii PAN Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei Bibliografia Filozofii Polskiej The Interlocutor Wydawnictwo IFiS PAN Polskie Towarzystwo Filozoficzne
© Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej 1957-2010.